کد مطلب:46807 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:69

گنجینه پرسمان » قرآن

خداوند يكجا فرمود: و ما من دابه في الأرض علي الله رزقها و در جاي ديگر مي فرمايد: يرزق من يشاء و هو القوي العزيز. آيا ممكن است خداوند به بعضي روزي بدهد؟ اين دو آيه با هم متناقض نيستند.

دربارة رزق و روزث مخلوقات و نحوة روزي رساندن خداوند به آفريده ها بحث هاي دقيق و ظريفي است كه بايد مورد دقت قرار گيرد:

اوّلاً از قرآن مجيد استفاده ميشود كه تمام بندگان خدا و موجودات جاندار، داراي روزي مقدّر هستند و هيچ كس از قلم نيفتاده است و در حدّ بقاي حيات، روزي به هم مي رسد: و قسّم بينهم معايشهم.

ثانياً: نبايد تصور كرد كه مقدّر شدن روزي به اين معنا است كه روزي به در خانة افراد بيايد بلكه به اين معنا است كه منابع تأمين روزي جانداران پيش بيني شده است: و قدّر فيها أقواتها؛ خداوند روزي جانداران را در جهان به اندازه قرار داد.[8]

انگيزة احتياج و گرسنگي و ميل به بقاي حيات را ضامن اجراي آن مقرر كرده ولي بر بندگان لازم است با سعي و تلاش خويش به سوي پيدا كردن روزي حركت كنند و آن را از منابع گستردة الهي كه در طبيعت قرار داده شده است، به دست آورند.

چنان كه فرمود: و أن ليس للإنسان إلا ما سعي؛ براي انسان بهره اي جز سعي و كوشش او نيست.[9]

ثالثاً: با اين كه خداوند روزي همه را تأمين و تضمين كرده، همة افراد بشر در بهره گيري از مواهب خلقت و نعمت هاي الهي يكسان نيستند، زيرا از نظر نيروهاي انساني، استعداد، هوش، طرز تفكر، امكانات مادي و اوضاع جغرافيايي يكسان نيستند و اين تفاوت از سنت هاي الهي و لازمة حيات اجتماعي است، چنان كه امام علي(ع) فرمود: لا يزال الناس بخير ما تفاوتوا، فإذا استو و أهلكو؛[10] مردم تا زماني به خير و خوشي خواهند بود كه متفاوت باشند. پس اگر زماني همه در سطح هم قرار گرفتند، نابود خواهند گشت.

و خداوند مي فرمايد: ولو شاء الله لجعلكم أته واحدهً و لكن ليبلوكم فيما آتيكم؛ اگر خدا مي خواست، همة شما را امت واحده [و يكسان] قرار مي داد، ولي خدا مي خواهد شما را در آن چه به شما بخشيده است بيازمايد.[11]

البته اين تفاوت ها بي حكمت و حساب نيست بلكه مبتني بر ضرورت هاي طبيعي و تكويني است و هيچ ربطي به ارزش هاي معنوي و اخلاقي ندارد، بلكه ممكن است گاهي شخص مؤمن و بافضيلتي در فقر و تنگدستي زندگي كند، چون فاقد امكانات طبيعي است، و به عكس شخص كافر و شيادي به جهت داشتن امكانات طبيعي و تكويني، واجد ثروت و مكنت گردد. در هر حال در عرصة حيات اين ها نوعي امتحان و آزمايش است براي انسان.

براي پاسخ تفصيلي به اين سؤال مي توانيد تفسير آيات رزق را در الميزان و تفسير نمونه ملاحظه فرماييد. مطالعة فصل 21 كتاب نقطه هاي آغاز در اخلاق عملي نوشتة آيت الله مهدوني كني نيز مفيد است.

[8] فصلت ( ) آية 10.

[9] نجم ( ) آية 39.

[10] الامالي، شيخ صدوق، ص 531.

[11] مائده ( ) آية 48.